Çocuklarda Görülen Dil ve Konuşma Bozukluklarına Yönelik Destek Süreci

Çocuklarda Görülen Dil ve Konuşma Bozukluklarına Yönelik Destek Süreci

Dil ve konuşma bozukluklarına yönelik çocuklarda en yaygın; gecikmiş konuşma, artikülasyon bozukluğu, kekemelik, hızlı bozuk konuşma, otizme bağlı oluşan konuşma bozuklukları görülmektedir.

Gecikmiş dil ve konuşma sorunu, çocuğun konuşulanları anlama ve kendini ifade etme becerilerinin yaşıtlarının gerisinde olması durumudur. Gecikmiş dil ve konuşma destek sürecinde çocukla yürütülen çalışmaların yanında anne ve babayla da çalışma önemlidir. Öncelikli olarak ebeveynlere çocuğun dil ve konuşma gelişimini destekleyecek şekilde etkili iletişim kurma yöntemleri kazandırılır. Sonrasında ebeveynlerin oyun, kitap okuma ve diğer etkinliklerle desteklenmesi sağlanır. Danışmanlık sürecinde yapılan bu etkinlikler kayıt altına alınması sağlanarak aileye geri bildirim verilmesi yararlı olacaktır.

Artikülasyon bozukluğu,  çocuğun belirli sesleri doğru şekilde üretememesinden kaynaklanan konuşma bozukluktur. Artikülasyon bozukluğu çalışmalarında ilk olarak çocuğa çıkaramadığı seslerin doğru şekilde sesletimi kazandırılır. Çocuk doğru sesi çıkarmayı başardıktan sonra bu sesi sözcük, sözcük öbeği ve cümle içinde kullanma öğretilir. Son olarak ta sohbet, kitap okuma, resim anlatımı gibi çeşitli tekniklerden yararlanarak çocuğun öğrendiği sesi günlük hayatta kullanması sağlanır.

Kekemelik, genellikle 3-5 yaş arasındaki çocuklarda yaygınlıkla görülür. Çocuk kekelemeye başladıktan sonra ilk dönemler ailenin çocuğun kekelemesini azaltmak için çocuğa nasıl davranmaları ve yaklaşmaları gerektiği konusunda bir uzman tarafından bilgilendirilmesi gerekmektedir. Belirli bir zaman sonra çocukta kekemelik devam etmesi durumunda uzmanla birebir çalışmalar yapması gerekmektedir. Kekemeliğe yönelik yaklaşım çocuğun yaşına bağlı olarak değişecektir. Lidcomb yöntemi ve akıcılığın şekillendirilmesi yaygın olarak kullanılır. Çocuğun konuşmasındaki nefes koordinasyonu, hafif başlangıç ile sözcükler arası geçişler yeniden yapılandırılır ve akıcılığın en iyi olabileceği konuşma kazandırılır.

Hızlı konuşma bozukluğu, kişinin normalden hızlı konuşmasına bağlı olarak ortaya çıkan, takılmalar, ses-hece düşmesi, sözcük tekrarı gibi akıcılık problemlerinin görüldüğü bir konuşma bozukluğudur. Hızlı konuşma bozukluğu çalışmalarında ilk olarak çocuğun konuşma hızıyla ilgili farkındalık sahibi olması sağlanır. Uzman ses kaydı, süre tutma gibi teknikler kullanarak çocuk farkındalık kazanır. Sonraki süreçte çocuğa basamaklar halinde kolaydan zora doğru konuşma hızını kontrol etmesi kazandırılır. Nefes koordinasyonu ve yumuşak başlangıç gibi çeşitli yöntemlerden yararlanılır.

Ankara’da gecikmiş konuşma, artikülasyon bozukluğu, kekemelik, hızlı bozuk konuşma gibi dil ve konuşma bozukluklarına yönelik çalışmalar sınırlı olsa da nispeten son dönemlerde yaygınlaşmaya başlamıştır. Dil ve konuşma bozukluğu yaşayan bireylerin değerlendirilmesi, danışmanlık ve uzman desteği alması, destekleyici ve alternatif yöntemlerin kullanılması, bireylerin ve başta aile olmak üzere yakın çevrenin bilinçlendirilmesi önemlidir.